Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam hiện nay có nhiều phái khác nhau, ngày một phát triển góp phần xây dựng hoàn chỉnh ngôi nhà Phật Giáo Việt Nam, trong đó có 2 hệ phái chính:

  1. Đại Thừa phát triển ( Đại Chủng Bộ ): Hệ pháu lớn chiếm ưu thế, có nguồn gốc lâu đời.

  2. Tiểu Thừa ( Nguyên Thủy, Thượng Tọa Bộ ): Địa bàn hoạt động là ở miền Trung, miền Nam

Do khái niệm Đại Thừa, Tiểu Thừa có tính phân biệt hẹp hòi nên đã được thay thế bằng khái niệm Phật Giáo Bắc Tông ( Bắc Truyền ) và Phật Giáo Nam Tông ( Nam Truyền, Nguyên Thủy )

Xuất phát từ Ấn Độ, Phật Giáo Bắc Tông được truyền đến các nước Trung quốc, Mông cổ, Hàn quốc, Nhật bản, Việt nam. Phật Giáo Nam Tông được truyền đến các nước Sri lan ca, Myanmar, Thái lan, Lào, Campuchia.

Thập niên 30 trở về trước, thuần nhất Phật Giáo Bắc Tông, năm 1939 hệ phái Nguyên Thủy hình thành. Đều là cội rễ cho những hệ phái sau này.

Những khác biệt :

  • Lễ kỷ niệm : Bắc Tông

  • Đản sanh : 15 tháng 04 Âm lịch

  • Thành Đạo : 08 tháng 12 Âm lịch

  • Xuất gia : 08 tháng 02 Âm lịch

  • Pháp phục : Màu vàng hay màu nghệ. Thường phục màu xám tro, nâu.

  • Thọ thực

  • Nam Tông

  • Chỉ một ngày

  • Đại lễ Vesak ( Lễ Tam hợp ) vào ngày tròn tháng Vesak, tương ứng ngày rằm tháng 04 Âm lịch.

  • Màu đất nung hay đỏ sậm ( Hệ phái Khất sĩ : màu vàng ). Pháp y truyền thống thời Đức Phật.

  • Xem trọng pháp khất thực để tự nuôi sống và hành đạo. Không có Chư ni ( Hệ Phái khất sĩ có Ni giới ). Không chủ trương ăn chay, chỉ ăn ngọ. Sau buổi trưa không dùng gì. ( Hệ phái khất sĩ ăn chay ).

Đối với giáo lý cơ bản thì tất cả các Hệ phái Phật Giáo đều lấy việc tu tập Giới – Định – Tuệ làm nền tảng.

Tuy có khác biệt về hình thức nhưng nội dung tu tập vẫn thuần nhất và hướng đến giải thoát. Không có sự phân biệt cao thấp hay lớn nhỏ trong vấn đề tu học giữa các hệ phái Phật Giáo.